8th Pay Commission Update: सरकारने अलीकडेच आठव्या वेतन आयोगाच्या (8th Pay Commission) स्थापनेची घोषणा केली होती. लवकरच याबाबत पुढील घोषणा होण्याची शक्यता आहे. वेतन आयोगाचे मुख्य कार्य म्हणजे केंद्रीय कर्मचाऱ्यांच्या आणि निवृत्तधारकांच्या पगार, निवृत्ती वेतन आणि भत्त्यांमध्ये वाढ करणे. मागील वेतन आयोगांकडे पाहिल्यास दर 10 वर्षांनी केंद्रीय कर्मचाऱ्यांच्या वेतनात बदल केले गेले आहेत. सध्या कर्मचाऱ्यांना सातव्या वेतन आयोगाच्या (7th Pay Commission) शिफारशींनुसार पगार मिळत आहे, जो 2016 मध्ये लागू झाला होता आणि त्यानुसार किमान वेतन 7,000 रुपये वरून 18,000 रुपये करण्यात आले होते.
आठव्या वेतन आयोगात पगार कितपत वाढेल?
पूर्वी 2006 मध्ये सहाव्या वेतन आयोगानुसार किमान मूलभूत वेतन 2,750 रुपयांवरून 7,000 रुपयांवर वाढवले गेले होते. आठव्या वेतन आयोगाबाबत चर्चा जोरदार सुरू आहे. यामुळे एक कोटींपेक्षा अधिक निवृत्तधारक आणि पगारधारक वर्गामध्ये हा प्रश्न निर्माण झाला आहे की या वेळी आठव्या वेतन आयोगानुसार त्यांचा पगार किती वाढेल? विविध माध्यमांत वेतनवाढीबाबत वेगवेगळे दावे केले जात आहेत. नवीन पगाराची गणना फिटमेंट फॅक्टरच्या आधारावर केली जाईल.
फिटमेंट फॅक्टर म्हणजे काय?
फिटमेंट फॅक्टर हा एक गुणक (multiplier) आहे. केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांसाठी नवीन वेतन आयोगानुसार नवीन मूलभूत वेतन निश्चित करताना याचा वापर केला जातो. यामुळे जुन्या वेतन रचनेतून नवीन वेतन रचनेकडे सर्व कर्मचाऱ्यांसाठी समान पगारवाढ होते. नवीन वेतन आयोग येताना कर्मचाऱ्यांच्या पगारवाढीसाठी फिटमेंट फॅक्टरची शिफारस केली जाते. जुने मूलभूत वेतन फिटमेंट फॅक्टरने गुणाकार करून नवीन मूलभूत वेतन ठरवले जाते.
8th Pay Commission उदाहरणाद्वारे समजून घेऊया
सातव्या वेतन आयोगात फिटमेंट फॅक्टर 2.57 ठेवण्यात आला होता. उदाहरणार्थ, एखाद्या कर्मचाऱ्याचा सहाव्या वेतन आयोगानुसार मूलभूत वेतन 10,000 रुपये असल्यास सातव्या वेतन आयोगानुसार त्याचा नवीन मूलभूत वेतन (10,000 × 2.57) = 25,700 रुपये झाला. काही माध्यमांमध्ये असा दावा आहे की आठव्या वेतन आयोगात फिटमेंट फॅक्टर 1.92 असू शकतो. तर प्रश्न आहे, फिटमेंट फॅक्टर 1.92 असल्यास लेवल 1 अंतर्गत कर्मचाऱ्यांचा पगार कितपत वाढेल? 2016 मध्ये आलेल्या सातव्या वेतन आयोगाने जुन्या ग्रेड-पे प्रणालीऐवजी नवीन पे मॅट्रिक्स (Pay Matrix) प्रणाली सुरू केली, ज्यात नोकऱ्यांनुसार वेतन वेगवेगळ्या ‘लेव्हल्स’ मध्ये विभागले गेले आहेत, जे लेवल 1 ते लेवल 18 पर्यंत आहेत.
फिटमेंट फॅक्टरबाबत अधिकृत घोषणा नाही
जर फिटमेंट फॅक्टर 1.92 लागू झाला आणि गृहीत धरूया एखाद्या कर्मचाऱ्याचा सध्याचा मूलभूत वेतन लेवल 1 मध्ये 18,000 रुपये आहे, तर त्याचा नवीन मूलभूत वेतन असा वाढू शकतो: 18,000 (सध्याचा मूलभूत वेतन) × 1.92 (फिटमेंट फॅक्टर) = 34,560 रुपये (संभाव्य नवीन मूलभूत वेतन). लक्षात ठेवा की हे फिटमेंट फॅक्टर आणि पगार याबाबत केवळ अंदाज आहे; आठव्या वेतन आयोगाचा फिटमेंट फॅक्टरबाबत अद्याप अधिकृत घोषणा झालेली नाही.
वेतन आयोगाचा ‘लेव्हल’ म्हणजे काय?
लेव्हल 1 हा सर्वात खालचा स्तर आहे, ज्यात चपरासी, लिपिक आणि मल्टी-टास्किंग स्टाफ (MTS) यांसारखे पद येतात. तर लेव्हल 18 हा सर्वात उच्च स्तर असून त्यात कॅबिनेट सेक्रेटरी यांसारखे पद येते. जर फिटमेंट फॅक्टर 1.92 झाला, तर लेव्हल 1 मधील सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या पगारात सुमारे 15,000 रुपये प्रति महिना वाढ होऊ शकते. म्हणजेच, त्यांच्या हातात (टेक-होम पे) येणाऱ्या पगारात सुमारे 40% वाढ होण्याची शक्यता आहे.
हे पण वाचा :- गरीब कुटुंबांना घर बांधण्यासाठी मिळणार 1.20 लाख रुपये, अशा प्रकारे करा अर्ज
